maandag 4 januari 2010

Hoe peuters en kleuters omgaan met verlies

Hoewel men vroeger dacht dat dit niet zo was, rouwen kinderen na een verlies, net zoals volwassenen. Toen dacht men dat kleine kinderen er geen weet van hadden en de gebeurtenissen snel zouden vergeten. Maar kinderen vangen veel meer op dan we denken. Ze merken dat dingen anders gaan, dat mama verdriet heeft, ze vangen flarden van gesprekken op en voelen de spanning die er is. Maar ze hebben het nodig dat aan hen uitgelegd wordt wat er aan de hand is, anders worden ze onrustig en angstig. En aan vertellen hebben veel kinderen niet genoeg, ze moeten het met al hun zintuigen ervaren. Als er iemand is overleden en die is een sterretje geworden, dat kan een kind niet begrijpen.

Als je het op deze manier doet, zelf rustig blijft en steeds kijkt hoe je kind reageert dan kan er niks fout gaan. Voorbereiden en informeren is het halve werk. Peuters en kleuters schrikken niet zo snel van iemand die dood is maar ze stemmen af op de volwassenen om hen heen. Als je zelf paniekerig reageert, kunnen ze onrustig en bang worden. Maar als je moet huilen en je vertelt dat je verdrietig bent omdat opa dood is, dan vinden kinderen dat heel gewoon.

Als ze bang zijn om een overledene te bezoeken, dwing ze dan niet. Vraag wat ze bang maakt, en geef uitleg. Hou ze aan hun handje vast of neem ze op de arm en neem gas terug als je merkt dat ze bang worden.

Wat weten peuters over de dood?

Kleine kinderen begrijpen het definitieve karakter van dood zijn nog niet. Voor hen is dood iets tijdelijks, een soort slaap, waarbij de dode niet kan zien en niet meer kan bewegen. Ze denken vaak dat leven en dood elkaar afwisselen. Daardoor wekken ze soms de indruk het de gewoonste zaak van de wereld te vinden dat opa is doodgegaan.

Ze hebben vaak veel belangstelling voor de feitelijke kanten van de dood. ‘Hij ziet wit’, ‘Kan hij niet meer lopen?’, ‘Kan opa het nog horen als ik iets zeg?’. Ze zijn nog niet bang voor de dood. Voor hen is een scheiding door de dood nog niet definitief. Daarom moet je het ook goed uitleggen want anders komen ze na verloop van tijd met vragen over wanneer de overledene terugkomt, alsof het een spelletje is geweest.

Ook hun eerste reactie is voor volwassenen niet altijd te begrijpen. Aan een vierjarig meisje wordt verteld dat haar papa dood is. Ze luistert en vraagt vervolgens: ‘Mag ik nu buiten gaan spelen?’ Voor haar moeder een onbegrijpelijke reactie. Zij gaat ervan uit dat haar dochter net zo verdrietig zal reageren als zij.

Veel kleine kinderen zijn echter in verwarring omdat een uitvaart veel elementen heeft van een feest. Er komt bezoek, er is veel aandacht voor de kinderen, iedereen heeft mooie kleren aan, en er zijn koekjes of cake. Ze hebben geen notie van het definitieve van het afscheid. Ze moeten dat nadrukkelijk uitgelegd krijgen en meestal is het nodig om het iedere keer weer te herhalen. Want kinderen houden hoop en grijpen ieder teken aan waaruit blijkt dat het mogelijk anders is.

bron: http://www.peuterplace.nl/rouwverwerking/rouw_peuter_kleuter.htm

Geen opmerkingen: